Liternet - nowy termin, istniejący zaledwie od 2002 roku, jednak świetnie definiujący współczesne zjawisko łączące literaturę z internetem. Termin liternet jest bardzo szerokim pojęciem obejmującym czytelnictwo w sieci, zaliczamy do niego wszelkiego rodzaju treści publikowane w internecie.
Z jednej strony są to treści, które początkowo były w formie cyfrowej, jednak mogą zostać wydrukowane i przybrać formę tradycyjnej publikacji na papierze, i przeciwnie, te same treści mogły zmienić formę z tradycyjnej na cyfrową, do której zaliczamy - tak popularne w ostatnich czasach - e-booki (książki elektroniczne), audiobooki, e-prasę, blogi, czasopisma sieciowe, hipertekst, selfpublishing (samopublikowanie).
E-book jest elektroniczną wersją książek i innych treści, których pierwotną formą najczęściej jest forma tradycyjna. Tekst prezentowany jest na ekranie monitora, każdą stronę dodatkowo można powiększyć, dopasowując go tym samym do swoich potrzeb. W dzisiejszych czasach niemal każde urządzenie daje nam możliwość odczytania e-booka, a wygodny system nawigacji pozwala przewijać strony i tworzyć elektroniczne zakładki. Dodatkowo w programach przystosowanych do odbierania e-booków, jest już dostępna funkcja odtwarzania dźwiękowego (synteza dźwięku), która doskonale sprawdza się w przypadku osób niewidomych. Dostęp do internetu zapewnia nam możliwość pobierania i aktualizowania posiadanych już przez nas materiałów, które dostępne są w wirtualnych bibliotekach, archiwach wydawnictw czy innych witrynach internetowych.
Zaletą e-booków jest przede wszystkim ich całodobowa dostępność, niższa cena, która ma związek z niższym nakładem kosztów związanych z wydawnictwem, oraz łatwa archiwizacja z jednoczesnym dostępem do dużej ilości książek, dlatego też miłośnicy czytania nie muszą martwić się wygospodarowaniem kolejnego miejsca na stale powiększającą się domową bibliotekę. Jednak pomimo swych zalet, o których wspomniałam już wcześniej, książki elektroniczne posiadają również wady. Do owych wad na pewno zaliczyć można szybsze zmęczenie oczu, a co za tym idzie różnego rodzaju problemy związane ze wzrokiem. Nie od dziś wiadomo, iż podświetlane monitory, nadal pozostają sprawcą wielu problemów ze wzrokiem czy częstych bólów głowy. Pomyślmy przez chwilę, czy będziemy w stanie przeczytać tyle samo stron e-booka co książki tradycyjnej? A nawet jeśli jest to możliwe, to czy nasze zmęczenie nie będzie większe po przeczytaniu książki wyświetlonej na monitorze naszego komputera czy tabletu? Alternatywą mogą być czytniki, których twórcy obiecują, że są one mniej szkodliwe dla naszego wzroku aniżeli komputer, chociażby ze względu na zastosowanie e-papieru, będącego nowoczesną technologią mającą na względzie przede wszystkim dobro naszych oczu i ogólny komfort czytania.
Niektóre książki elektroniczne łączą w sobie elementy hipertekstu, czyli prezentacji treści, jako środka wyrazu przedstawionego tekstu. Hipertekst jest niejako wyzwaniem dla tradycyjnego świata książek. Powieść hipertekstowa to tekst, który napisany i odczytywany jest na interaktywnym ekranie elektronicznym, dającym możliwość tworzenia wielotorowej fabuły. Świetnie ujął to Michael Joyce (ur. 1945 r.) w swojej pierwszej powieści hipertekstowej "Afternoon. a story", która powstała w 1987 roku: "Chciałem po prostu napisać powieść, która zmieniałaby się w trakcie lektury, i sprawić by te zmieniające się wersje, odpowiadały powiązaniom wewnątrz tekstu, których obecność odkryłem kilkukrotnie w trakcie pisania, chciałem też, by czytelnik także odkrył te powiązania (…) Wydało mi się zatem, że skoro jako autor, by przemieszczać między sobą poszczególne paragrafy mogę użyć komputera, to dlaczego tej samej czynności nie pozwolić wykonać czytelnikowi? "
Książka elektroniczna z elementem hipertekstu pozwala współdzielić z autorem kontrolę nad tekstem i jej treścią, czytelnik może sam dopisać własne zdanie i stworzyć własną wersję.
Niewątpliwie internet jest potężnym narzędziem, który daje ogromne możliwości na udostępnianie literatury i kultury. W czasach kiedy technologia rozwija się w zawrotnym tempie, nie można zapominać o literaturze i całym dorobku naszej kultury, spisane rękodzieła znanych pisarzy powoli dostępne są w formie cyfrowej, co pozwala uchronić je przed zniszczeniem i jednocześnie ułatwić do nich dostęp użytkownikom.
Źródła:
